Wyższe odsetki za opóźnienia w rozliczeniach miedzy firmowych

Zgodnie z przygotowywaną przez Ministerstwo Gospodarki nowelizacją Kodeksu Cywilnego oraz ustawy o terminach zapłaty w rożnego typu transakcjach handlowych, mają wzrosnąć, nawet o 1,5 procent odsetki za nieterminowe rozliczenia pomiędzy firmami. Obecnie odsetki te wynoszą 8%, po nowelizacji ich koszt wzrósłby do 9,5 % w skali roku.

Zmianie uległyby również odsetki związane z innymi transakcjami niż profesjonalne np. na linii sprzedający konsument. I tak po nowelizacji wynosiłyby one odpowiednio, zakładając oczywiście, że obowiązywałyby nadal aktualne stopy procentowe: odsetki od kapitału 5,5%, natomiast odsetki za opóźnienia w spłacie 7,5%. . Obowiązujące przepisy, które opierają się na kodeksie cywilnym, jasno i wyraźnie określają, z odsetki bez względu na swoje funkcje wynoszą 8%.

Skąd te zmiany? Zmiany, we wspomnianej na wstępie ustawie, która dotyczy terminów zapłaty w transakcjach handlowych, związane są z konieczności dostosowania polskich przepisów do wymogów zawartych w dyrektywie Unii Europejskiej. Działania te są konieczne, ponieważ pozwolą one na utrzymanie spójności w systemie odsetek naliczanych obrocie cywilnoprawnym. Proponowany projekt ma na celu wprowadzenie jednego, obowiązującego sposobu naliczania odsetek, zarówno w obrocie profesjonalnym jak i nieprofesjonalnym w tym również w transakcjach, w których biorą udział konsumenci. Proponowany mechanizm ma uwzględniać stopę referencyjna podawaną przez Narodowy Bank Polski również w stosunku od odsetek naliczanych zgodnie z zapisem w Kodeksie Cywilnym.

Ustawowe odsetki, o których mowa w kodeksie cywilnym, na dzień dzisiejszy podawane są w rozporządzeniu Rady Ministrów. Jednak problemem jest fakt, że nie ma podanego w w/w kodeksie żadnego mechanizmu, na podstawie którego mogłyby być one obliczane. Powoduje to mnóstwo komplikacji, gdyż w przypadku każdorazowej zmiany konieczne jest wydanie nowego rozporządzenia. W związku z tym, że określone w kodeksie cywilny odsetki mogą być zarówno odsetkami kapitałowymi jak i tymi, które wymagane są z tytuły zwłoki w płatnościach, Ministerstwo Gospodarki, planuje wprowadzić zróżnicowanie w ich wysokości.

Zgodnie z deklaracją i wskazaniem, wyższe odsetki karne za zwłokę w płatnościach, które mają wymiar sankcji karnych, zmotywowałaby do zachowań zgodnych z umową i nie powstawania znaczących opóźnień w zobowiązaniach finansowych. Jest to wyraźny sygnał, że znaczącym dla ustawodawcy jest wymiar moralny całego przedsięwzięcia.

Nieuniknioną konsekwencją takich zmian byłaby również zmiana mechanizmu, na podstawie którego ustala się wysokość maksymalnych odsetek., Zgodnie z planowanymi zmianami, mechanizm ten też miałby się opierać na stopach referencyjnych NBP, a nie jak do tej pory, na stopie lombardowej. Ustawodawca chce by maksymalne odsetki stanowiły nie więcej niż dwu krotność odsetek ustawowych. Rozwiązanie takie miałoby zapewniać równowagę pomiędzy odsetkami umownymi, a ustawowymi oraz zagwarantować prostotę w ich obliczaniu. A tym samym uprości funkcjonowanie zarówno przedsiębiorcom jak i konsumentom.